Verslag nummer 68

Toegevoegd op dinsdag 6 mei 2025

1239 woorden

Wagons West

Inleiding

Ik had dit boek enige jaren geleden gekocht en voor de helft uitgelezen, toen ik het per ongeluk in de trein liet liggen. Omdat het toch interessant en indrukwekkend was, wilde ik het sindsdien steeds nog een keer opnieuw kopen en uitlezen. Dus bij de meest recente online bestelling heb ik het maar laten komen en afgelopen maand las ik het tussen de bedrijven door uit.

Wagons West bespreekt de migratie tussen het oosten en het westen van de hedendaagse Verenigde Staten: specifiek van Independence, Missouri naar Sutter's Fort, Californië of Fort Vancouver, Oregon, tussen 1841 (de Bartleson-Bidwell expedition, 'the first proper emigrant crossing to California, p.49) en 1848 ('the greatest drama of the overland trail', p.371). Dit korte decennium ziet een stijgend aantal pioniers: van een kleine vijfhonderd in 1841 tot een kleine drieduizend in 1848 (de exacte getallen zijn wat lastig te vinden). McLynns keuze voor 1848 als einde voor zijn verhaal is logisch: in dat jaar vindt James W. Marshall goud in Californië, waarmee heel Amerika op z'n kop wordt gezet:

[T]he overland trails were changed for ever, changed utterly. The story of the trails after 1848 is both quantitively and qualitatively different. (p.427)

In tegenstelling tot de zogenaamde forty-niners waren de pioniers van de jaren veertig voorbereid en vastberaden; op zoek naar een beter leven voor henzelf, hun familie en hun nageslacht. Als er iets is dat spreekt uit deze vierhonderd pagina's is het wel de ellende die de pioniers hebben doorstaan en het doorzettingsvermogen wat ze hebben laten zien: dagelijkse modder, honger en ellende, niet weten waar ze uiteindelijk terecht zullen komen en nog twintig mijl afleggen nadat ze 's ochtends hun eigen kind hebben begraven.

Ondanks dit doorzettingsvermogen (of misschien wel: gekoppeld aan) laten de migranten bijna zonder uitzondering een enorm egoïsme en gebrek aan sociale cohesie zien. En dat wordt steeds minder: waar de pioniers van 1841 nog wel een zekere verantwoordelijkheid naar elkaar voelden, blijkt uit het boek dat de meeste naasten zich feitelijk alleen bekommerden om hun eigen familie. Wanneer een wagen in een rivier omvalt, moeten de ongelukkige eigenaren met geld over plank komen om hulp in te schakelen, niemand heeft zin om het algemene vee te bewaken of op te halen, en naarmate de jaren vorderen gaat de trek naar het westen steeds meer op een race lijken, waarbij individuele huifkarren zo snel mogelijk zo veel mogelijk andere groepen migranten proberen in te halen.

Een jaar per hoofdstuk

Het boek begint met twee meer inleidende hoodstukken. In het eerste hoofdstuk (ietwat anachronistisch 'Manifest Destiny' getiteld) schetst McLynn de sociaal-politieke situatie van vóór 1840. Het tweede hoofdstuk probeert de vraag te beantwoorden waarom zoveel mensen in de jaren veertig besloten om de grote oversteek naar het westen te maken. Eén van de oorzaken die hij hierin noemt is de onrustige natuur van de mens überhaupt, en die van de Amerikaanse boer in het bijzonder.

In tegenstelling tot zijn Europse evenknie voelt de Amerikaanse boer zich niet per se gebonden aan zijn grond: hij is "prepared to move if his present situation dissatisfied him" (p. 22). Dit verschil in ideeën over grond komt ook naar voren in de Preemption Act van 1841, die ook uitgebreid door McLynn wordt besproken (pp. 23ff.). Andere redenen vindt hij in de wens om de moerassen van de Mississippi en de Missouri te verlaten, het opdrogen van de fur trade (waardoor de mountain men ander emplooi moesten zoeken) of het aankomende conflict tussen de Verenigde Staten en de Hudson Bay Company (en bij extensie het Verenigd Koninkrijk) omtrent Oregon.

Na deze twee hoofdstukken volgt het boek goeddeels de structuur van een hoofdstuk per jaar. Op deze manier maken we kennis met de belangrijkste hoofdrolspelers van deze hele episode in de Amerikaanse geschiedenis. De reeds genoemde John Bidwell die, beïnvloed door met name Antoine Robidoux, de eerste echte karavaan opzette; of een hele lijst van belangrijke fur traders: Pierre-Jean de Smet en Thomas Fitzpatrick, Jedediah Smith, William Henry Ashley, of Kit Carson (pp59-60).

We leren de routes die de migranten aflegden en de belangrijke herkenningspunten die zij tijdens hun tocht naar het westen tegen kwamen: een beetje afhankelijk van de exacte route waren dat Platte Junction, Chimney Rock, Scotts Bluff, Ford Laramie, Snake River, Fort Boise, Burnt Canyon (l'arbe seul), Powder River, Blue Mountains, La Grande Ronde, Whitman Mission, en uiteindelijk Fort Vancouver.

Over elk van deze jaren is het nodige interessante te vertellen, hoewel de jaren tot 1945 het meeste interessant zijn ("however much historical purists may fulminate about the relative neglect of the latter years", p.229). Grofweg zouden we de boel als volgt kunnen samenvatten:

Interessante inhoud

Maar om het boek te omschrijven als een pure chronologie van de migratiestromen zou onrecht doen aan het werk van McLynn. Hij grijpt verschillende episoden uit de chronologie om de meer algehele structuren en ontwikkelingen van de eerste helft van de negentiende eeuw te beschrijven – hij wisselt als het ware de puur horizontale geschiedschrijving af met een meer verticale verdieping van de sociale context van de vroege Verenigde Staten. Zo bespreekt hij op verschillende plaatsen de veranderende verhouding tussen de migranten en de Indianen, de algeheel gevoelde noodzaak om veel Amerikanen in Oregon te laten vestigen, of de rol van Californië tijdens de Mexicaans-Amerikaanse oorlog.

Op deze manier wordt een fraai algeheel beeld gevormd van de bredere ontwikkelingen waarin de westwaartse migratie plaatsvond en waarom dat op dat moment zo belangrijk was. Hoewel dit over het algemeen goede en interessante geschiedschrijving is, laat McLynn zich ook wel wat vrijheden toe. Zo schrijft hij af en toe over wat mensen denken, en is hij op sommige punten volgens mij wat ongenuanceerd – bijvoorbeeld wanneer hij schrijft over de verschillende ervaringen tussen mannen en vrouwen tijdens de grote migratie:

Without question, men had an easier time on the overland trail that women. Their heavy labour was balanced by easy male cameraderie, the freedom of the wide open spaces, the excitement of the buffolo hunt, the general sense of 'becoming' [...]. Women, by contrast, had been uprooted from home and hearth to face the perils of the unknown, with fear of being scalped, raped or murdredered by Indians uppermost in their minds. They had to give up friends and kin in the extended family to travel with the nucelar family, on a quest whose outcome and utility they often doubted deep down. (p.124)

Conclusie

Wagons West is een zeer rijk, informatief en leesbaar boek. Het ontbreekt echter aan veel en overzichtelijke kaarten. Dit verhaal gaat over geografische ervaringen dus het zou fijn zijn wanneer het ondersteund zou zijn met geografische data: er staan wel wat kaartjes in, maar die corresponderen niet per se met de tekst die er omheen staat. Ook mis ik node een overzicht van de belangrijkste spelers, een duidelijk overzicht van de verschillende migratiestromen, en de routes die zij volgden en de problemen die zij tegen zijn gekomen.

Wat het boek ook leesbaarder (of in ieder geval overzichtelijker) zou hebben gemaakt is het indelen van de hoofdstukken in verschillende paragrafen: zoals het nu is, is het per jaar een hoofdstuk zonder verdere onderverdeling. Interessant genoeg, maar het wordt allemaal wel een beetje veel op deze manier.