The Rediscovery of America

Ik kocht dit boek naar aanleiding van een bespreking hiervan in Trouw op 24 februari. Ik ben bijzonder geïnteresseerd in de geschiedenis van de inheemse bevolking van de westelijke hemisfeer en heb daar ook al het nodige over gelezen. Zo las ik bijvoorbeeld redelijk recent het boek 1491 – Revelations of the Americas before Columbus, en iets minder recent het lichtelijk polemische boek An American Holocaust. Verder had ik al het nodige over Custer's Last Stand gelezen, of over de Great Sioux War. Dit nieuwe boek van Ned Blackhawk beloofde een nieuw inheems perspectief op de Amerikaanse geschiedenis te leveren. Hoewel het wellicht niet de definitieve beschrijving van dit perspectief is, levert het werk zeker nieuwe inzichten – niet in de laatste plaats over die geschiedenis überhaupt.

Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel beschrijft de situatie tussen pakkembeet 1550 tot de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1775-1783, het tweede deel beschrijft de periode daarna. Het eerste deel gaat uitgebreid in op het Spaanse imperialisme, de pelshandel rondom met name de Hudsonbaai, en de toenemende frictie tussen de inheemse volkeren onderling en hun verhouding met de Fransen, de Engelsen en de Nederlanders. Het tweede deel richt zich met name op de houding die de jonge VS innamen ten opzichte van die inheemse volkeren, met de onvermijdelijke referenties naar Sand Creek en Wounded Knee als treurige dieptepunten.

Hoewel ik dus al het nodige heb gelezen over de geschiedenis van het Noord-Amerikaanse continent, is dit toch een zeer leerzaam boekje – niet in de laatste plaats omdat de meeste werken juist ingaan op de geschiedenis van ná de Louisianna-purchase en die dan ook nog voornamelijk vanuit het blanke perspectief beschrijven. Blackhawk schrijft niet zozeer vanuit het inheemse perspectief, maar hij laat wel zien hoe dit perspectief de geschiedenis van het continent heeft beïnvloed en gestuurd. En doordat hij ook uitgebreid ingaat op de (in mijn beleving in de literatuur wat onderbelichte) geschiedenis van juist de achttiende eeuw maakt dat hij tendensen en structuren kan identificeren waarvan de consequenties zich in de negentiende (en zelfs twintigste) eeuw manifesteren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de negatieve houding van de Amerikanen ten opzichte van de Indianen die het gevolg is van de kant die de laatste kozen in de Frans-Engelse oorlog, of het wantrouwen dat de gemiddelde Amerikaan überhaupt heeft ten opzichte van centrale overheden.

Werkelijk fascinerend om te lezen is dat de kolonisten al vanaf het prille begin worstelde met de legitimering van hun kolonisatie van inheemste grond. Natuurlijk begon dit al met de Pauselijk bull Inter Cetera (die overigens niet in dit boekje genoemd wordt), maar ook later waren juristen blijkbaar continu aan het steggelen over op welke grond de inheemse landen konden worden gekoloniseerd. Met name de rechtzaken Johnson v. McIntosh (1823), Cherokee Nation v. Georgia (1831) en Worcester v. Georgia (1832) worden door Blackhawk uitgebreid geanalyseerd, maar er zijn nog veel meer van dergelijke rechtzaken (er is blijkbaar zelfs een heel boekje over geschreven). Deze rechtzaken werden gecombineerd met verdragen om de jonge VS juridisch (en geografisch) vorm te geven, maar konden het uiteindelijke lot van de inheemse bevolking niet keren.

Het boek is bijzonder rijk aan details en informatie. Meestal levert dit interessante inzichten op, soms laat dit zich vertalen in brain-snacks. Interessant is bijvoorbeeld om te zien welke rol de Hollanders speelden in het vroege Noord-Amerika. Blijkbaar waren inheemsse volkeren toentertijd bijzonder geïnteresseerd in gordels die gemaakt waren van bepaalde schelpen: Wampum schelpen. Onder invloed van de Hollanders werden er steeds meer en steeds vaker huiden geruild tegen dergelijke wampums, omdat de inheemse volkeren geen interesse hadden in munten. Op deze manier werd de Wampum uiteindelijk een wettig betaalmiddel (pp.65ff) – een status die het op sommige plekken tot halverwege de negentiende eeuw behield.

Blackhawk heeft een prettige en zeer leesbare schrijfstijl. Hoewel de chronologie hier en daar wat heen en weer stuitert en er soms wel érg in detail op bepaalde zaken wordt ingegaan, blijft het eenvoudig de algemene grote lijn vast te houden. Het boek heeft enkele afbeeldingen en kaarten, helaas allemaal in zwart wit en de kaarten zijn van dusdanig lage kwaliteit dat er eigenlijk niets op te zien is (je had ze niet gemist als ze er niet in hadden gezeten). Hoewel er een goeie index en literatuurlijst in zit, mis ik een algemeen chronologisch overzicht (maar dat heb ik eigenlijk altijd bij dit soort boeken). Wat dit probleem een klein beetje adresseert is dat Blackhawk ervoor heeft gekozen de vrij lange hoofdstukken onder te verdelen in veel korte paragrafen: dat kun je als een soort chronologie zien. Helaas ontbreekt het overzicht van deze paragrafen in de inhoudsopgave, dus dat heb ik ik zelf maar gemaakt.